พระนารายณ์ หรือพระวิษณุ
มหาเทพผู้ปกปักรักษาคุ้มครองทั้งสามโลก
- ลักษณะพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
- พาหนะและบริวารพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
- อาวุธพระนารายณ์
- ที่ประทับพระนารายณ์
- พระนามอื่นของพระนารายณ์
- บทสวดคาถาบูชาพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
- รูปภาพพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
พระนารายณ์ (นารายณ์ ภาษาสันสกฤต หมายถึง ผู้ที่ได้เคลื่อนไหวอยู่ในน้ำ เป็นพระนามหนึ่งของ พระวิษณุ แต่ชาวไทยส่วนใหญ่จะคุ้นเคยกับพระนาม พระนารายณ์ มากกว่า พระวิษณุ) พระนารายณ์ หรือพระวิษณุ เป็นหนึ่งในสามมหาเทพ เทวะกำเนิด ของเทพเจ้าสูงสุด (พระตรีมูรติ) และได้รับการเคารพบูชาในฐานะพระเป็นเจ้าสูงสุด ของลัทธิไวษณพ ในลักษณะแนวคิดเดียวกันกับพรหมันหรืออาตมัน ในเชิงอภิปรัชญา มีหน้าที่คุ้มครองดูแลรักษาทั้ง ๓ โลกตามความเชื่อของชาวฮินดู จากคัมภีร์พราหมณ์ พระองค์มีอวตารหลายปางที่เป็นที่รู้จัก (เช่น พระราม และพระกฤษณะ) เพื่อพิทักษ์และปกปักษ์รักษาโลกยามที่ถูกทำลาย ในสายสมารตะของฮินดูมีพระนารายณ์ หรือพระวิษณุ เป็นหนึ่งในเทพเจ้าสูงสุดห้าองค์ที่บูชาในปัญจายตนบูชา และเป็นหนึ่งใน ตรีมูรติ หรือ 3 มหาเทพสูงสุดแห่งศาสนาพราหมณ์-ฮินดู คือ พระพรหม พระนารายณ์ (พระวิษณุ) และพระศิวะ (พระอิศวร)
บางตำรากล่าวว่า พระนารายณ์ เดิมมีพระนามว่า วิษณุ หรือ พิษณุ และได้เปลี่ยนเป็น นารายณ์ ในระยะหลัง โดยพระองค์มีสีพระวรกายเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัยของโลก ในกฤตยุค ยุคแรกของโลก ยุคที่คุณธรรมความดีของมนุษย์มีเต็มเปี่ยม สีกายพระนารายณ์สีขาว ยุคที่สอง ไตรดายุค ธรรมะและคุณธรรมมนุษย์เหลือสามในสี่ สีกายพระนารายณ์เป็นสีแดง ยุคที่สาม ทวาปรยุค คุณธรรมมนุษย์เหลือครึ่งเดียว สีกายเป็นสีเหลือง ยุคปัจจุบัน เป็นยุคที่สี่ กลียุค คุณธรรมของมนุษย์ลดลงเหลือหนึ่งในสี่ สีกายพระนารายณ์ เปลี่ยนเป็นสีนิลแก่หรือสีดำ
พระนารายณ์ (พระวิษณุ) มีอีกชื่อหนึ่งว่า “หริ” มีความหมายว่า ผู้ดูแลแห่งจักรวาล ด้วยเหตุนี้จึงยกว่าพระวิษณุถือเป็นเทพสูงสุด เนื่องจากทุกอย่างเกิดขึ้นจาก “หริ”
พระวิษณุหรือพระนารายณ์ คือ มหาเทพที่ชาวไทยพบเห็นได้บ่อยเช่นเดียวกับพระพรหม พระอินทร์ และพระพิฆเนศ ส่วนใหญ่เป็นงานศิลปะภาพเขียนตามประตูและผนังวัดและรูปปเคารพตามศาสนสถานต่างๆ เนื่องจากพระนารายณ์ หรือพระวิษณุ เป็นมหาเทพที่กษัตริย์ ราชาในอดีต ทั้งอินเดีย เนปาล พม่า กัมพูชาและไทย ทรงมีพระราชศรัทธามากกว่าเทพองค์อื่นๆ
พระนารายณ์ มีบทบาทโดดเด่นในพิธีกวนเกษียรสมุทร เป็นการกวนน้ำอมฤต เพื่อช่วยเหลือพระอินทร์ต้องคำสาปจากฤาษีทุรวาส การกวนเกษียรสมุทรทำให้บังเกิดน้ำอมฤตและสรรพสิ่งวิเศษรวม 14 อย่างผุดจากเกษียรสมุทร
พระนารายณ์ทรงครุฑ (หรือ นารายณ์ทรงสุบรรณ) สามารถพบเห็นได้ตามหน้าบันโบสถ์ วิหารวัดต่างๆ ตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนต้น ภาพปรากฏของพระนารายณ์ทรงครุฑ (หรือ นารายณ์ทรงสุบรรณ) รวมทั้ง หนุมาน เทพ เทวดา ฤาษี และ ยักษ์ จากเรื่อง รามเกียรติ์ เป็นพิทักษ์รักษา เฝ้าประตูวัดทุกแห่งในประเทศไทย ก็ล้วนแล้วแต่เป็นยักษ์ในมหากาพย์เรื่องรามเกียรติ์ทั้งสิ้น
ลักษณะพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
ลักษณะของพระนารายณ์ หรือพระวิษณุ สีพระวรกายจะเปลี่ยนไปตามยุคสมัย รูปลักษณ์สง่างาม ฉลองพระองค์ดั่งกษัตริย์ มีมงกุฎทอง อาภรณ์สีเหลือง ปางค์ของพระนารายณ์ ที่สามารถพบเห็นได้บ่อยทั้ง ๔ กร ถือ ตรี คฑา จักร สังข์ แต่อาจจะมีปางค์อื่นๆ ที่ทรงศาสตรวุธหลัก 3 อย่าง คือ จักร สังข์ คทา ส่วนอีกกรอาจทรง ดอกบัว หรืออาจจะไม่ทรงศาสตราวุธใดๆ ซึ่งจะอยู่ในลักษณะปางค์ “ประทานพร”
พาหนะและบริวารพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
พาหนะของพระนารายณ์ คือ พญาครุฑ พระนารายณ์ทรงมีพญาครุฑ เป็น เทวะพาหนะ สามารถพบเห็นพระนารายณ์ทรงครุฑ หรือ นารายณืทรงสับรร์ได้ทั่วไป พระนารายณ์จะทรงพญาครุฑไปทุกหนทุกแห่ง ยามเสด็จในภารกิจต่างๆ
พญานาค เป็น บริวาร โดยพญานาคจะขนดเป็นบรรลังค์เพื่อให้พระนารายณ์ทรงประทับ และแท่นบรรทมบนพญานาคราช นามว่า พญาอนันตนาคราช ณ เกษียรสมุทรนยามว่าง
ศาสตราวุธพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
ศาสตราวุธ หรืออาวุธประจำกายของพระนารายณ์ และพระวิษณุ ที่ทรงศาสตาทั้ง 4 กร ที่ปรากฎให้เห็นบ่อยที่สุด คือ
- สังข์
- จักร
- คฑา
- พระขรรค์
- ลูกศร และคันธนู
- ดอกบัว
ที่ประทับพระนารายณ์
ที่ประทับพระนารายณ์ หรือพระวิษณุ คือ มหาสมุทร เรียกว่า เกษียรสมุทร(ประกอบพิธีกวนเกษียรสมุทร) อันเป็น ทะเลน้ำนม ร่วมกับพระชายา (พระแม่ลักษมี) พระองค์จะประทับอยู่ที่นั่นเสมอ และคอยรับฟังปัญหาต่างๆ จากเหล่าฤาษี เทวดา และมนุษย์ พระนารายณ์จะบรรทมอยู่บนอาสนะในวงขนดของพญานาคราช คือ พญาอนันตนาคราช ที่มีเศียรหนึ่งพันเศียร และมีพระชายาคือ พระแม่ลักษมี นั่งปรนนิบัติอยู่แทบพระบาท ทั้งพระนารายณ์ (พระวิษณุ)และพระแม่ลักษมี จะอยู่เคียงข้างและประทานพร สำหรับผู้บำเพ็ญเพียร ประพฤติปฏิบัติตนเป็นคนดีเสมอ
พระนามอื่นพระนารายณ์
พระนารายณ์ ยังมีพระนามอื่นๆ อีก อาทิ เช่น พระวิษณุ, พระหริ, พระกาล, พระวาสุเทวะ, พระอาตมัน, พระปุรุษ, และ พระปรกฤติ ฯลฯ
พระชายาพระนารายณ์
พระนารายณ์หรือพระวิษณุ มีพระชายาพระนามว่า พระแม่ลักษมี พระแม่เจ้าผู้ประทานความอุดมสมบูรณ์ และความผาสุกแก่ผู้ศรัทธา ผู้ซึ่งคอยอยู่เคียงข้างพระนารายณ์ และคอยอวตารไปเป็นชายาพระนารายณ์ ในทุกๆภารกิจ
พระนารายณ์อวตาร 10 ปาง
อวตารพระนารายณ์ทั้งสิบปางนี้เป็นการอวตารที่สำคัญที่สุดของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ มีดังนี้
- มัสยา อวตารแรกของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ คือ มัสยา (Matsya) พระนารายณ์อวตารเป็นมนุษย์ครึ่งคนครึ่งปลา (บ้างว่าปลาทั้งตัว) มาเพื่อช่วยเหลือมนุษย์ชื่อ มนุ (Manu) ให้พ้นจากน้ำท่วมใหญ่
- กูรมะ อวตารที่ 2 ของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ คือ กูรมะ (Kurma) พระนารายณ์อวตารลงมาเป็นมนุษย์ครึ่งคนครึ่งเต่า (บ้างก็ว่าเต่าเต็มตัว) เพื่อรองรับจักรวาลในพิธีเกษียรสมุทร เรื่องนี้ก็เหมือนกับเรื่องมัสยาในแง่ที่ว่า ดั้งเดิมแล้วเรื่องนี้ไม่เกี่ยวข้องกับพระวิษณุ และเรื่องนี้เป็นเรื่องที่พระเจ้าลงมาช่วยเหลือมนุษย์เมื่อโลกเกิดปัญหา
- วราหะ อวตารที่ 3 ของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ คือ วราหะ (Varaha) พระนารายณ์อวตารลงมาเป็นมนุษย์ที่มีศีรษะเป็นหมูป่า เพื่อสังหารหิรันตยักษ์ที่ม้วนเอาโลกไป แต่เดิมเรื่องนี้กล่าวว่าพระเจ้าที่ลงมาอวตารคือ พระพรหม แต่เมื่อเวลาผ่านไปได้เปลี่ยนเป็นพระวิษณุ
- นรสิงห์ อวตารที่ 4 ของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ คือ นรสิงห์ (Narasimha) พระนารายณ์อวตารลงมาเป็นมนุษย์ครึ่งคนครึ่งสิงโตเพื่อสังหารหิรัณยกศิปุ ผู้เป็นพี่ชายของหิรันตยักษ์ ที่ถูกวราหะสังหารไปแล้ว
- วนามะ อวตารที่ 5 ของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ คือวนามะ (Vanama) พระนารายณ์อวตารมาเป็นคนแคระชื่อวนามะ เพื่อสังหารมหาบาลี พญายักษ์ ผู้ใช้พลังมหาศาลในการควบคุมจักรวาล และปรับเปลี่ยนมันอย่างที่ใจต้องการ
- ปรศุราม อวตารที่ 6 ของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ คือ ปรศุราม (Parashurama) พระนารายณ์อวตารมาเป็นพราหมณ์ชื่อปรศุราม เพื่อมาสังหารพวกวรรณะกษัตริย์ในเวลานั้นที่กดขี่วรรณะอื่นอย่างหนัก โดยเฉพาะกษัตริย์ที่ชื่อกรรตวิรยะอรชุน ปรศุรามเป็นอวตารแรกของพระวิษณุที่ไม่ได้เป็นครึ่งคนครึ่งสัตว์
- พระราม หรือ ราม อวตารที่ 7 ของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ คือ ราม หรือ พระรามในเรื่องรามายณะ ที่ไทยมาเปลี่ยนเป็นเรื่องรามเกียรติ์ เป็นร่างอวตารหนึ่งของพระนารายณ์ที่เป็นเพียงแค่มนุษย์ ไม่มีฤทธิ์ใดๆ เพื่อลงมาปราบทศกัณฑ์ จนกลายเป็นมหาสงคราม
- พระกฤษณะ อวตารที่ 8 ของพระนารายณ์หรือพระวิษณุ คือ พระกฤษณะ (Krishna) พระนารายณ์อวตารมาเป็นพระกฤษณะในเรื่องมหาภารตะ ปางนี้เป็นปางที่ได้รับการเคารพนับถือมากที่สุด โดยชาวฮินดูเชื่อว่าปางนี้เป็นปางที่ทรงพลังมากที่สุด ในบางนิกายจะนับว่าพระกฤษณะ เป็นเทพเจ้าสูงสุดโดยไม่เกี่ยวข้องกับพระวิษณุด้วยซ้ำไป
- พระพุทธเจ้า (Buddha) พระนารายณ์หรือพระวิษณุ อวตาร] อวตารที่ 9 เป็นพระพุทธเจ้าเพื่อชักนำพวกปีศาจ และพวกนอกรีตให้ไปในทางผิด หรือในบางนิกายก็ถือว่าพระพุทธเจ้าเป็นผู้เริ่มแนวคิดแบบอหิงสา แนวคิดแบบนี้น่าจะเกิดขึ้นหลังจากการกำเนิดและการขยายตัวของศาสนาพุทธ ศาสนาพราหมณ์-ฮินดูจึงต้องปรับตัว และเริ่มใช้วิธีการกลืนศาสนาพุทธด้วยการเปลี่ยนพระพุทธเจ้าให้เป็นอวตารของพระวิษณุ และเปลี่ยนพุทธศาสนิกให้กลายเป็น “พวกปีศาจผู้หลงผิด”
- กัลกี (Kalki) อวตารของพระวิษณุในอนาคต กัลกีจะเป็นชายหนุ่มขี่ม้าขาว เขาจะทำลายทุกสิ่งที่ผิดคุณธรรมและปราบยุคเข็ญ
ทั้งนี้นักวิเคราะห์บางท่านวิเคราะห์ว่า พระนารายณ์อวตาร 10 ปางนี้ เป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงวิวัฒนาการของสิ่งมีชีวิตบนโลก จากปลา (มัสยา) ไปเป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ (กูรมะ) ต่อมาก็เป็น สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม (วราหะและนรสิงห์) จนสุดท้ายก็เป็นมนุษย์ (อวตารที่ 5-10)
บทสวดคาถาบูชาพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
บทสวดบูชาพระนารายณ์ แบบย่อ
“โอม นารายะณายะ นะมะ”
คาถาบูชาพระนารายณ์ทรงครุฑ
“เอกะจักขุ นาฬิเกฬา สุริยะประภา
ราหูคาหา สัตตะรัตนสัมปันโณ มณีโชติ
ระโสยะถา สุวัณณะ รัชชคาะตะ
สะมิทธา อะหังวันทามิ เมสะทา”
ท่านเจ้าคุณธงชัย วัดไตรมิตร
คาถาพระนารายณ์เปิดโลก
“โอม นะโม นารายณะ ฮะเรฮะราม กฤษณะ อิทธิฤทธะ
นะมะอะอุ อิสวาสุ สุสวาอิ จิตติ จิตตะ สะปะอิปิ อิทธิฤทโธ
วิโสธายิ อิติอิตัง อรหังพุทโธ นะโมพุทธายะ”
พระคาถา พระวิษณุนารายณ์
“โอม นะมัสวิษณุนารายณ์ สะวะหะ นะมะฮา” (๙ จบ)
ลูกขอนอบน้อมคารวะสักการะบูชา พ่อวิษณุนารายณ์ ด้วยจิตศรัทธา มหาเทพแห่งการดูแลรักษาดำรงอยู่ คุ้มครอง มีการดูแลรักษาดำรงอยู่ครั้งย่อย และมีการดูแลรักษาดำรงอยู่ครั้งใหญ่ในธรรม
บัดนี้ ลูกขอตั้งจิตอธิษฐาน เจริญมุฑิตาจิต ดูแลรักษาดำรงอยู่ น้อมรับเจตนาของพ่อวิษณุนารายณ์ มีภูมิปัญญาในการดูแลรักษาดำรงอยู่
บัดนี้ ลูกขอน้อมถวายของบูชา (ชื่อของถวาย…) ขอองค์พ่อโปรดเมตตารับ และขอบารมีองค์พ่อฯ โปรดเมตตาประทานพร ขอถึงมหาเทพ พ่อวิษณุนารายณ์ เป็นสรณะ ขอปัญญา ความเข้าใจ ซึ้ง ประจักษ์ ในการดูแลรักษาดำรงอยู่แก่ลูก สันติสุข สาธุ สาธุ โอม
บทสวดคาถาบูชาพระนารายณ์ (พระวิษณุ) บทอื่นๆ และวิธีสัการะบูชาขอพรพระอินทร์ หรือท้าวสักกะเทวราช
พิกัดไหว้พระนารายณ์
- พิกัดพระนารายณ์ทรงสุบรรณ ณ โรงแรมอินเตอร์คอนติเนนตัล จ.กรุงเทพฯ
- พิกัดพระนารายณ์ทรงปืน พระที่นั่งพุทไธสวรรย์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร จ.กรุงเทพฯ
- พิกัดเทวสถาน ศาลพระนารายณ์ อ.เมือง จ.นครราชสีมา
- พิกัดพระนารายณ์ เทวสถานโบสถ์พราหมณ์ เสาชิงช้า จ.กรุงเทพฯ
รูปภาพพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
ศรัทธา ความเชื่อการบูชาพระนารายณ์ (พระวิษณุ)
- การบูชาสักการะ ขอพรพระนารายณ์ (พระวิษณุ) อธิษฐานขอพรช่วยให้ชีวิตประสบความสำเร็จ สมหวัง
*** ศรัทธา ความเชื่อ การกราบไหว้บูชา เป็นวิจารณญาณ ความเชื่อส่วนบุคคล ***
ที่มา:
- เว็บไซต์วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (th.wikipedia.org)
เขียนคอมเมนท์